Fiili Durum Yaratma / Forcing A de facto Situation
Kimi durumlarda devletler siyasi gündemde yer alan herhangi bir konudaki temel değer, öncelik, çıkar ve beklentilerini ilgilendiren bir değişikliği-istemi müzakere açmadan önce veya müzakere sırasında bir denge değişikliğini ve/ya statü değişikliğini ifade eden bir eylem gerçekleştiriler. Eylemi gerçekleştiren tarafın icra ettiği bu durum değişikliği aslında müzakere edilebilir bir değişikliktir. Dolayısıyla yaratılan bir fiili / de facto durumun hukuki / de jure bir sonuca bağlanması yolu her zaman açıktır, müzakere edilebilir.
Oldu-bitti stratejisi ile fiili durum yaratma yöntemi zaman zaman birbirinin yerine kullanılmış olsa da aslında birbirinden farklı anlamlar ifade etmektedir. Oldu-bitti stratejisinden farklı olarak fiili durum yaratma yöntemi çoğunlukla savunmacı karakterde icra edilebilecek bir tercih olarak daha esnek uygulamalara fırsat verir. Aynı zamanda tartışmalı bir konuda müzakereye girmekten kaçınan tarafı müzakere masasına oturtabilmeye de olanak sağlar.
Fiili durum yaratma girişimine itiraz edilmemesi, sessiz kalınması bu durumun yarattığı statüyü zımnen de olsa kabul edildiği anlamına gelebileceği ve bunun da bir teamüle dönüşebileceği olasılığı daha ilk andan itibaren savunmacı tarafın fiili durum yaratma girişimine itiraz etmesini gerektirir.
Fiili durum yaratma yöntemine verilecek örneklerden biri 1973-1974 yılında Türkiye’nin Ege Denizi’nde kıta sahanlığı hakkına sahip olduğunu Yunanistan’a kabul ettirebilmek amacıyla TPAO’ya teprol aramam ruhsatları vermesidir.
Fiili uygulamalarla bir durumu rakibe dayatmak. Yaratılan fiili duruma tepki gösterilmemesi, karşı çıkılmaması durumun kabulü ve/ya bir teamülün doğması anlamına gelebilir.