MAÄžDURÄ°YET ALGISI KRÄ°ZÄ°

Mağduriyet Algısı Krizi

Kriz olarak adlandıracağımız olay  taraflardan birinin [genellikle saldırgan tarafın] kendini maÄŸdur olarak görmesinden doÄŸabileceÄŸi gibi etkisi bakımından krize neden olan olay ve/ya saldırgan davranış savunmacı taraf bakımndan da maÄŸduriyet algısı yaratabilir ve savunmacı tarafı tepki göstermeye zorlar. Ancak bu tepki çeÅŸitli özgün nedenlerden dolayı her zaman savunmacı tarafın haklarını korumaya yetmeyebilir. Böylesi durumlarda taraflar arasındaki güç dengesini ya tersine çevirmek yoluyla dengenin eÅŸitlenmesi veya asimetrik dengenin leyhe çevrilmesi gerekir. 

Savunmacı taraf açısından uyuşmazlık, çatışma evrelerinde saldırgan tarafın giriştiği tırmandırıcı [tetikleyici] sözsel/eylemsel girişimler mağduriyet algısı yaratıyor ise bu durumda kriz yönetim stratejilerinden biri uygulamaya konularak saldırganın eyleminden caydırılmasına veya durudurulmasına çalışılır.

Savunmacı açıdan verilecek örnek: 1974 sonrasında Yunanistan'ın Ege Denizi'nde kıta sahanlığı uyuÅŸmazlığında ulusal karasularını 6 deniz milinin ötesine geniÅŸleterek kıta sahanlığı uyuÅŸmazlığında avantaj yaratmaya çalışmasını örnek olarak verebiliriz. Türkiye, Yunanistan'ın bu yönde bir eyleminin ulusal çıkarları ve egemenlik hakları açısından maÄŸduriyet yaratacağını ileri sürerek bu durumu savaÅŸ nedeni (casus belli) olarak gördüğünü açıklamıştır. Türkiye'nin bu kararı krizi tırmandırmakla birlikte Yunanistan açısından sınanması bakımından kabul edilemez bir risk yaratmıştır. 

Saldırgan açısından verilecek örnek: 1991 yılında Irak'ın Kuveyt'e iliÅŸkin siyasası bu açıdan ilginç bir örnektir. Irak'ın Kuveyt'e saldırmadan önce dillendirdiÄŸi maÄŸduriyet söyleminde söz konusu toprakların kendisinden kopartılmış olduÄŸu, Ä°ran ile giriÅŸmiÅŸ olduÄŸu savaÅŸ sırasında bu bölgede Kuveyt'in Irak'a ait petrol kuyularını haksız olarak iÅŸlettiÄŸine yönelik gerekçeler sıralanmış ve maÄŸduriyetinin giderilmesi için kendisinden  kopartılan bu toprakların Irak topraklarına katılması gerektiÄŸi dillendirilmiÅŸtir.

 Ã–rneÄŸin 1945 Sovyet talepleri bu duruma uygundur. Sovyetler bu kriz sırasında 1921 AnlaÅŸmasını kabul ederken zayıf oldukları ÅŸimdi ise güçlü olduklarını gerekçe göstererek uÄŸradıkları maÄŸduriyetin sınır deÄŸiÅŸikliÄŸi ile giderilmesi gerektiÄŸini ileri sürmüşlerdir. Türkiye'nin statükodan yana taraf olduÄŸu kabul edilirse böylesi bir talebin yerine getirilmesi Türkiye açısından hak ve toprak kaybı yaratacağından bir maÄŸduriyete uÄŸrama riski olarak görülmüştür.