| TÜRKİYE DIŞ POLİTİKA KRİZLERİ | |||||
| KRİZ YÖNETİMİ BÜTÜNLEŞİK ÖZET TABLOSU | |||||
| GENEL BİLGİLER | KRİZİN ADI | 1976 KITA SAHANLIĞI KRİZİ | |||
| DIŞ POLİTİKA KRİZİ AKTÖRLERİ | YUNANİSTAN | ||||
| KRİZİ TETİKLEYEN BİRİM | DEVLET (TR) | ||||
| HÜKÜMET YAPILARI | TÜRKİYE | KOALİSYON GEÇİCİ HÜKÜMETİ, KOALİSYON HÜKÜMETİ, AZINLIK GEÇİCİ HÜKÜMETİ | |||
| KARŞI TARAF | ÇOĞUNLUK HÜKÜMETİ, ASKERİ YÖNETİM | ||||
| SEÇİLMİŞ KARAR ALMA SÜRECİ AKTÖRLERİ | TÜRKİYE | ||||
| DEVLET BAŞKANI | FAHRİ KORUTÜRK | ||||
| BAŞBAKAN | BÜLENT ECEVİT, | SÜLEYMAN DEMİREL | |||
| DIŞİŞLERİ BAKANI | TURAN GÜNEŞ | MELİH ESENBEL, İHSAN SABRİ ÇAĞLAYANGİL | |||
| SAVUNMA BAKANI | HASAN ESAT IŞIK | İLHAMİ SANCAR, FERİT MELEN | |||
| İÇİŞLERİ BAKANI | |||||
| GNKUR BAŞKANI | SEMİH SANCAR | ||||
| BÜYÜKELÇİ/DANIŞMAN/BÜROKRAT/ | Kâmuran Gürün | ||||
| BÜYÜKELÇİ/DANIŞMAN/BÜROKRAT/ | |||||
| RAKİP ÜLKE | |||||
| DEVLET BAŞKANI | |||||
| BAŞBAKAN | Adamantios Androutsopoulos, Konstantinos Karamanlis | ||||
| DIŞİŞLERİ BAKANI | Georgios Mavros, Dimitris Bitsios | ||||
| SAVUNMA BAKANI | Evangelos Averof | ||||
| İÇİŞLERİ BAKANI | |||||
| GNKUR BAŞKANI | |||||
| BÜYÜKELÇİ/DANIŞMAN/BÜROKRAT/ | Dimitris Kosmadopoulos | ||||
| BÜYÜKELÇİ/DANIŞMAN/BÜROKRAT/ | |||||
| ÇATIŞMA – KRİZ İLİŞKİSİ | 1 Kasım 1973 tarihinde Türkiye Ege Denizi’nin 27 Bölgesinde TPAO’ya petrol arama ruhsatları petrol arama izni vermiştir. Bu durumu, egemenlik haklarının ihlali olarak gören Yunanistan 7 Şubat 1974 tarihinde verdiği nota ile durumu protesto etmiştir. Türkiye’nin verdiği petrol arama izinleri uyuşmazlığın başlangıcını oluşturmuştur. | ||||
| KRİZİ TETİKLEYEN OLAY | 6 Ağustos 1976 MTA Sisimik -I’in Ege’de araştırmaya başlaması . | ||||
| KRİZİN SÜRESİ | KRİZİN TETİKLENME TARİHİ | 6 Ağustos 1976 | |||
| KRİZİN SONA ERME TARİHİ | 11 Kasım 1976 ( Bern Deklarasyonu) | ||||
| KRİZİN TİPİ | |||||
| Tarafları Açısından | İki taraflı | ||||
| Çıktığı Coğrafya Açısından | Ege Denizi | ||||
| Kriz – Zaman İlişkisi Açısından | Gelişen Kriz | ||||
| Krizi Çıkaran Tarafın Niyeti Açısından | Kurgulanmış | ||||
| KRİZİ TETİKLEYEN OLAY | OLAYIN KATEGORİSİ | Diplomatik-siyasi, ekonomik, hukuki | ÖZET: -Türkiye tarafından 18 Ekim 1973 tarihinde verilen petrol arama izinleri Yunanistan’a ait olan Semadirek, Limni, Midilli, Bozbaba, Sakız, İpsara ve Antipsara adalarının batısında bulunan deniz yataklarının üzerindeydi ve bu durum Yunanistan tarafından kabul edilemez olarak değerlendirilmişti.Türkiye’nin Kıbrıs’a 1974 yılı Temmuz ve Ağustos aylarında yaptığı müdahalenin yarattığı gerginlik ortamından da beslenen süreçte iki ülke arasında karşılıklı notalar verilmiş, gerginlik askeri hareketliliğe yol açacak boyutlara ulaşmıştır. 6 Ağustos 1976 tarihinde Türkiye’nin Ege Denizi’nde araştırma yapmak üzere MTA SISMIK-I araştırma gemisini görevlendirmesi sonrasında, bu duruma tepki gösteren Yunanistan bir yandan konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik konseyine taşırken diğer yandan da UAD’na başvuruda bulunmuştur. | ||
| KRİZİN TETİKLEYİCİSİ | Siyasi, ekonomik, şiddet içermeyen | ||||
| KRİZ TETİKLEYİCİSİNİN ŞEKLİ | Fiili durum yaratma, statü belirsizliği | ||||
| KRİZİ TETİKLEYEN OLAYA İLK TEPKİ | Sözlü, siyasi, şiddet içermeyen askeri | ||||
| KRİZ YÖNETİM ANALİZ SÜRECİ | KRİZ YÖNETİM EVRESİ | KRİZ BAŞLANGIÇ EVRESİ | –Krizin tetikleyicisi olan davranışın içinde gerçekleştiği çatışma sürecinin uyaranlarının algılanması, değerlendirilmesine ilişkin evre | 6 Ağustos 1976 tarihinde Türkiye’nin Ege Denizi’nde araştırma yapmak üzere MTA SISMIK-I araştırma gemisini görevlendirmesi | |
| TIRMANMA EVRESİ | –Krizin tetikleyicisi söz ve eylemin gerçekleştiği evre; savunmacı taraf için kriz algısına bağlı olarak tepki verme zorunluluğunun tartışıldığı süreç | Yunanistan bir yandan konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik konseyine taşırken diğer yandan da UAD’na başvuruda bulunmuştur. | |||
| KRİZ EVRESİ | –Savunmacı tarafın krize özgü tepkisini kararlaştırdığı ve uyguladığı evre; kriz bu evrede yatay veya dikey tırmanabilir. Kriz yönetimi stratejilerine bağlı olarak stres ve gerginliğin yumuşamasına doğru gidiş… | Güvenlik Konseyi Türkiye ve Yunanistan’ı aralarındaki uyuşmazlığı BM ilkelerine uygun yöntemleri dikkate alarak, doğrudan görüşmelerle çözümlendirmeleri tavsiyesinde bulunmuş, gerginliğin azaltılması yönünde tarafların gereklibütün çabayı göstermesini istemiştir. UAD olayda statünün 41. Maddesi anlamında dava konusu olan haklara giderilmesi imkansız bir zararın verilmesi tehlikesinin bulunmadığına karar vermiştir. 2-11 Kasım 1976 tarihlerinde Bern’de toplanan heyetlerin görüşmeleri sonrasında yayınlanan ve Bern Deklarasyonu ile kriz sonlandırılmış ve uyuşmazlık konusu da dondurulmuştur. | |||
| KRİZ SONRASI EVRE | –Taraflar arasında krizi sonlandıracak girişimlerde başarı sağlandığı takdirde kriz evresi sona erer. Sonrasında ise etkilerin gözlendiği evre başlar. | Kriz, uyuşmazlığın başlamasından 1106 gün sonra 11 Kasım 1976 tarihinde Bern Deklarasyonu’yla dondurularak sonlandırılmıştır.Diğer bir deyişle,1976 kıta sahanlığı krizinde uyuşmazlık içindeki Türkiye ve Yunanistan’ın vardığı nokta modus vivendi olarak değerlendirilebilir | |||
| KRİZİN VE KRİZ YÖNETİMİNİN ÖZELLİKLERİ | KRİZ YÖNETİM STRATEJİLERİ | ALGILANAN TEHDİDİN CİDDİYETİ | –Karar alıcının “kriz”i tetikleyen söz ve eyleme temel değer, öncelikleri bakımından yüklemiş olduğu önem ve anlamın ölçüsü hakkında bilgi verir. Karar alıcı için tehdit ve saldırı ciddiyeti yüksek ise buna uygun kriz yönetim stratejileri seçilir. | SAYGINLIK VE HAK KAYBI,EKONOMİK | |
| RAKİBİN KRİZ YÖNETİM STRATEJİSİ | –Krizi tetikleyen eylemi gerçekleştiren tarafın kriz yönetim stratejisi hakkında bilgi verir. | ZAMAN KAZANMA STRJ.(BUYING TIME ), ZORLAYICI DİPLOMASİ (COERCIVE DIPLOMACY) | |||
| RAKİBİN KRİZ YÖNETİM TEKNİĞİ | –Rakibin kriz sürecinde hangi kriz yönetim tekniklerinden yararlandığı hakkında bilgi verir. | ARABULUCULUK, YARGI-TAHKİM, MÜZAKERE | |||
| TÜRKİYE’NİN KRİZ YÖNETİM STRATEJİSİ | –Türkiye’nin kriz sürecinde uygulamış olduğu kriz yönetim strtejileri hakkında bilgi verir. | Oldu bitti (Fait a Compli) – Sınırlı tırmandırma stratejisi | |||
| TÜRKİYE’NİN KRİZ YÖNETİM TEKNİĞİ | Türkiye’nin kriz yönetim sürecinde hangi kriz yönetim tekniklerinden yararlandığı hakkında bilgi verir. | ŞİDDET İÇERMEYEN ÇÖZÜM, MÜZAKERE,YARGI-TAHKİM,ÜÇÜNCÜ AKTÖR DESTEĞİ | |||
| ŞİDDET SEVİYESİ | –Kriz yönetim sürecinde taraflar arasında askeri şiddetin düzeyi hakkında bilgi verir. Şiddetten kasıt zarar verici silahlı çatışmanın gerçekleşmesidir. | PSİKOLOJİK STRES VE BASKI YARATMA,ŞİDDET UNSURU YOK | |||
| ÜÇÜNCÜ AKTÖRLERİN YAKLAŞIMI | 3. AKTÖR / UA ÖRGÜTLER | 3. AKTÖR MÜDAHİL ÖRGÜT | –Üçüncü aktör olarak hangi uluslararası, bölgesel örgütlerin krizi sonlandırmaya yarayacak girişimlerde bulunduğuna ilişkin bilgi verir. | BM/GÜVENLİK KONSEYİ, ULUSLARARASI DAİMİ ADALET DİVANI | |
| 3. AKTÖR ULUSLARARASI ÖRGÜT MÜDAHALESİ | –Kriz sürecinde üçüncü aktörler olarak uluslararası, bölgesel örgütlerin krizi sonlandırmak amacıyla yapmış oldukları girişimlerin niteliği hakkında bilgi verir. | MÜDAHALEDE BULUNMAMA-TARAFSIZLIK | |||
| 3. AKTÖR / DEVLETLER | 3. AKTÖR DEVLET | –Üçüncü aktör olarak hangi devletlerin, krizi sonlandırmaya yarayacak girişimlerde bulunduğuna ilişkin bilgi verir. | – | ||
| 3. AKTÖR DEVLET MÜDAHALESİ | –Kriz sürecinde üçüncü aktörler olarak devletlerin, krizi sonlandırmak amacıyla yapmış oldukları girişimlerin niteliği hakkında bilgi verir. | – | |||
| KRİZİN SONUCU | SONUCUN NİTELİĞİ | –Krizin nasıl sonuçlandıırlmış olduğuna ilişkin bilgi verir. | |||
| SONUCUN ŞEKLİ | –Krizin taraflar arasında hangi şekilde sonlandırıldığı hakkında bilgi vermektedir. | KARŞILIKLI DEKLARASYON, RESMİ ANLAŞMA | |||
| KRİZ SONRASI STATÜ | –Kriz sonlandırılmış ise kriz sonrası süreçte taraflar arasındaki ilişkilerde nasıl bir statünün ortaya çıktığı hakkında bilgi vermektedir. | ANLAŞARAK YENİ STATÜ | |||
| KAYNAK ÖNERİSİ | REFERANS ADI | ||||
| 1 | Fuat Aksu, Türk-Yunan İlişkileri: İlişkilerin Yönelimini Etkileyen Faktörler Üzerine Bİr İnceleme, Ankara: SAEMK Yay., 2001. | ||||
| 2 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | ||||
| 3 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | ||||
| 4 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | ||||
| 5 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | ||||
| 6 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | ||||
| 7 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | ||||
| 8 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | ||||
| 9 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | ||||