| TÜRKİYE DIŞ POLİTİKA KRİZLERİ | ||||
| KRİZ YÖNETİMİ BÜTÜNLEŞİK ÖZET TABLOSU | ||||
| GENEL BİLGİLER | KRİZİN ADI | 1964 Kıbrıs Krizi | ||
| DIŞ POLİTİKA KRİZİ AKTÖRLERİ | Türkiye Cumhuriyeti ve Kıbrıs Cumhuriyeti | |||
| KRİZİ TETİKLEYEN BİRİM | Devlet | |||
| HÜKÜMET YAPILARI | TÜRKİYE | Demokratik Rejim -Koalisyon | ||
| KIBRIS CUMHURİYETİ | Başkanlık Rejimi | |||
| SEÇİLMİŞ KARAR ALMA SÜRECİ AKTÖRLERİ | TÜRKİYE | |||
| DEVLET BAŞKANI | Cemal GÜRSEL | |||
| BAŞBAKAN | İsmet İNÖNÜ | |||
| DIŞİŞLERİ BAKANI | Feridun Cemal ERKİN | |||
| SAVUNMA BAKANI | İlhami SANCAR | |||
| İÇİŞLERİ BAKANI | Orhan Öztrak | |||
| GNKUR BAŞKANI | Cevdet SUNAY | |||
| BÜYÜKELÇİ/DANIŞMAN/BÜROKRAT/ | Kemal SATIR | |||
| BÜYÜKELÇİ/DANIŞMAN/BÜROKRAT/ | ||||
| RAKİP ÜLKE | ||||
| DEVLET BAŞKANI | III. Makarios | |||
| BAŞBAKAN | ||||
| DIŞİŞLERİ BAKANI | ||||
| SAVUNMA BAKANI | ||||
| İÇİŞLERİ BAKANI | ||||
| GNKUR BAŞKANI | ||||
| BÜYÜKELÇİ/DANIŞMAN/BÜROKRAT/ | ||||
| BÜYÜKELÇİ/DANIŞMAN/BÜROKRAT/ | ||||
| ÇATIŞMA – KRİZ İLİŞKİSİ | Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Makarios'un tek taraflı olarak ülkenin anayasal statüsünün değiştirme davranışı sonucu Türkiye'nin bu davranışı ürk toplumunun menffatlaeri açısından olumsuz olarak nitelendirmesiyle yaşanan atışma ve Türk toplumuna yönelik planlı şiddet eylemi sonrası kriz dönemine geçilmiştir. | |||
| KRİZİ TETİKLEYEN OLAY | Cumhurbaşkanı Makarios’un Kıbrıs Anayasası’nın maddelerini tek taraflı olarak değiştirerek enosisi gerçekleştirme amacına yönelik olarak Türk toplumuna uygulanan şiddet eylemi. | |||
| KRİZİN SÜRESİ | KRİZİN TETİKLENME TARİHİ | 21-Dec-63 | ||
| KRİZİN SONA ERME TARİHİ | 10-Aug-64 | |||
| KRİZİN TİPİ | ||||
| Tarafları Açısından | İki taraflı kriz | |||
| Çıktığı Coğrafya Açısından | Doğu Akdeniz | |||
| Kriz – Zaman İlişkisi Açısından | Gelişen kriz | |||
| Krizi Çıkaran Tarafın Niyeti Açısından | Tasarlanmış kriz | |||
| KRİZİ TETİKLEYEN OLAY | OLAYIN KATEGORİSİ | Siyasi,insani | ÖZET: -Türkiye'nin 1960 anayasal düzeninin yeniden tesisi ve Türk toplumunun can, mal ve hak güvenliğini sağlamak için garantörlük sıfatından yararlanarak Ada'ya müdahale kararı almış nihayetinde, zorlayıcı diplomasi stratejisi uygulayarak krizi sonlandırmıştır.Bu strateji ile askeri yetenek ve kapasitenin yeterli olmamasına rağmen diplomatik anlamda Türkiye tarafından kriz başarılı bir şekilde kontrol edilebilmiştir. | |
| KRİZİN TETİKLEYİCİSİ | Şiddet eylemi | |||
| KRİZ TETİKLEYİCİSİNİN ŞEKLİ |
Adadaki Türk Toplumuna yönelik olarak şiddet hareketlerine başlanması ve bazı Türk bölgelerinin abluka altına alınması . |
|||
| KRİZİ TETİKLEYEN OLAYA İLK TEPKİ | Sözlü tepki-diplomatik uyarılar, sitemin net ifade edilmesi | |||
| KRİZ YÖNETİM ANALİZ SÜRECİ | KRİZ YÖNETİM EVRESİ | KRİZ BAŞLANGIÇ EVRESİ | -Krizin tetikleyicisi olan davranışın içinde gerçekleştiği çatışma sürecinin uyaranlarının algılanması, değerlendirilmesine ilişkin evre | Türkiye'nin istemine uygun davranılmaması sonucu eylemsel davranışa geçilmesi |
| TIRMANMA EVRESİ | -Krizin tetikleyicisi söz ve eylemin gerçekleştiği evre; savunmacı taraf için kriz algısına bağlı olarak tepki verme zorunluluğunun tartışıldığı süreç |
1930 Tarihli İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Anlaşması’nın feshedilerek Yunanistan uyrukluların sınırdışı edilmesi. Saldırılar sonrasında Ada üzerinde “ihtar” uçuşları, Bombardıman. Donanmanın denize açılması. |
||
| KRİZ EVRESİ | -Savunmacı tarafın krize özgü tepkisini kararlaştırdığı ve uyguladığı evre; kriz bu evrede yatay veya dikey tırmanabilir. Kriz yönetimi stratejilerine bağlı olarak stres ve gerginliğin yumuşamasına doğru gidiş… |
Güç kullanma tehdidinin, eylem düzeyinde de kararlılığını gösterecek ve inandırıcılığı arttıracak şekilde somut uygulamaların ortaya konulmasını ve hazırlıkların yapılması. |
||
| KRİZ SONRASI EVRE | -Taraflar arasında krizi sonlandıracak girişimlerde başarı sağlandığı takdirde kriz evresi sona erer. Sonrasında ise etkilerin gözlendiği evre başlar. |
Şiddet eylemlerine son verilmiş, abluka kaldırılmış, ekonomik abluka uygulanmasına rağmen Türkiye bu ablukayı aşacak girişimler başlatmıştır. Adada dağınık yaşayan Türk toplumu olarak göçlerle kendilerini güvende hissedecekleri yeni yerleşimler oluşturmaya başlamıştır. |
||
| KRİZİN VE KRİZ YÖNETİMİNİN ÖZELLİKLERİ | KRİZ YÖNETİM STRATEJİLERİ | ALGILANAN TEHDİDİN CİDDİYETİ | -Karar alıcının "kriz"i tetikleyen söz ve eyleme temel değer, öncelikleri bakımından yüklemiş olduğu önem ve anlamın ölçüsü hakkında bilgi verir. Karar alıcı için tehdit ve saldırı ciddiyeti yüksek ise buna uygun kriz yönetim stratejileri seçilir. | Siyasi Tehdit, Saygınlık – Hak Kaybı |
| RAKİBİN KRİZ YÖNETİM STRATEJİSİ | -Krizi tetikleyen eylemi gerçekleştiren tarafın kriz yönetim stratejisi hakkında bilgi verir. | -Krizi tetikleyen eylemi gerçekleştiren tarafın kriz yönetim stratejisi hakkında bilgi verir. | ||
| RAKİBİN KRİZ YÖNETİM TEKNİĞİ | -Rakibin kriz sürecinde hangi kriz yönetim tekniklerinden yararlandığı hakkında bilgi verir. | Oldu Bitti | ||
| TÜRKİYE'NİN KRİZ YÖNETİM STRATEJİSİ | -Türkiye'nin kriz sürecinde uygulamış olduğu kriz yönetim strtejileri hakkında bilgi verir. | Zorlayıcı Diplomasi | ||
| TÜRKİYE'NİN KRİZ YÖNETİM TEKNİĞİ | Türkiye'nin kriz yönetim sürecinde hangi kriz yönetim tekniklerinden yararlandığı hakkında bilgi verir. |
Şiddet İçermeyen Askeri Baskı, Arabuluculuk, Üçüncü Aktör Desteği ve Sınırlı Şiddet İçeren Çözüm |
||
| ŞİDDET SEVİYESİ | -Kriz yönetim sürecinde taraflar arasında askeri şiddetin düzeyi hakkında bilgi verir. Şiddetten kasıt zarar verici silahlı çatışmanın gerçekleşmesidir. | İbret Verici Güç Kullanımı | ||
| ÜÇÜNCÜ AKTÖRLERİN YAKLAŞIMI | 3. AKTÖR / UA ÖRGÜTLER | 3. AKTÖR MÜDAHİL ÖRGÜT | -Üçüncü aktör olarak hangi uluslararası, bölgesel örgütlerin krizi sonlandırmaya yarayacak girişimlerde bulunduğuna ilişkin bilgi verir. | -Üçüncü aktör olarak hangi uluslararası, bölgesel örgütlerin krizi sonlandırmaya yarayacak girişimlerde bulunduğuna ilişkin bilgi verir. |
| 3. AKTÖR ULUSLARARASI ÖRGÜT MÜDAHALESİ | -Kriz sürecinde üçüncü aktörler olarak uluslararası, bölgesel örgütlerin krizi sonlandırmak amacıyla yapmış oldukları girişimlerin niteliği hakkında bilgi verir. | Kıbrıs adası üzerinde bir Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün kurulması, taraflar arası arabuluculuk faaliyetleri | ||
| 3. AKTÖR / DEVLETLER | 3. AKTÖR DEVLET | -Üçüncü aktör olarak hangi devletlerin, krizi sonlandırmaya yarayacak girişimlerde bulunduğuna ilişkin bilgi verir. | ABD | |
| 3. AKTÖR DEVLET MÜDAHALESİ | -Kriz sürecinde üçüncü aktörler olarak devletlerin, krizi sonlandırmak amacıyla yapmış oldukları girişimlerin niteliği hakkında bilgi verir. | NATO ve BM | ||
| KRİZİN SONUCU | SONUCUN NİTELİĞİ | -Krizin nasıl sonuçlandıırlmış olduğuna ilişkin bilgi verir. | -Krizin nasıl sonuçlandıırlmış olduğuna ilişkin bilgi verir. | |
| SONUCUN ŞEKLİ | -Krizin taraflar arasında hangi şekilde sonlandırıldığı hakkında bilgi vermektedir. | Sözsel ve Eylemsel Anlaşma | ||
| KRİZ SONRASI STATÜ | -Kriz sonlandırılmış ise kriz sonrası süreçte taraflar arasındaki ilişkilerde nasıl bir statünün ortaya çıktığı hakkında bilgi vermektedir. | Zımni Yeni Statüko | ||
| KAYNAK ÖNERİSİ | REFERANS ADI | |||
| 1 | Faruk Sönmezoğlu, II. Dünya Savaşı'ndan Günümze Türk Dış Politikası, İstanbul:Der Yayınevi, 2006. | |||
| 2 | Fuat Aksu,Türk Dış Politikasında Zorlayıcı Diplomasi,İstanbul: Bağlam Yayıncılık, 2008. | |||
| 3 | Murat Sarıca, Erdoğan Teziç ve Özer Eskiyurt, Kıbrıs Sorunu, İstanbul:İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayını,1975 | |||
| 4 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | |||
| 5 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | |||
| 6 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | |||
| 7 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | |||
| 8 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | |||
| 9 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | |||
| 10 | Yazar Adı, Soyadı, Kitap Adı, yayın Yeri: Yayınevi, Yıl | |||