Özlem Doruk, Zorlayıcı Diplomasi Örneği Olarak Suriye Krizi,  YTÜ SBU Lisans Bitirme Tezi, 2007.

 

ÖZET

Güç kullanımı uzun yıllar devletler tarafından politik çıkarlara ulaşmak için bir araç olarak kullanılmıştır. Güç kullanımının yasaklanması ise, BM Antlaşması ile gerçekleşmiş ve birtakım istisnalar dışında yasaklanmıştır. Öte yandan devletler uluslararası olaylara yön vermek amacıyla gücü farklı şekillerde kullanabilmektedir. Bunlardan biri gerçek güç kullanımı, diğeri ise gizli güç kullanımı ya da gücün zorlayıcı kullanımı’dır. Gerçek güç kullanımının en yoğun ve kapsamlı şekli olan savaş ile gücün zorlayıcı kullanımı olarak ele alınan caydırıcılık ve zorlama devletlerin dış politika arası olarak kullandıkları belli başlı yöntemlerdir. Bunlardan zorlama yöntemi, aktörlerin amaçlarına göre şantaj ve zorlayıcı diplomasi olmak üzere iki farklı strateji bağlamında değerlendirilmektedir.

Zorlayıcı diplomasi rakibi ceza tehdidi ve olumlu teşvikler ile ikna etmeyi amaçlayan bir stratejidir. Zorlayıcı diplomasiyi uygulayan devlet talebini açık bir şekilde rakibe iletmeli, inandırıcı bir ceza tehdidine başvurmalı, kararlılığını rakibine hissettirmelidir. Zorlayıcı diplomaside kullanılan başlıca teknikler; ültimatom, zımni ültimatom, dene ve gör yaklaşımı ile baskıyı aşamalı arttırma yöntemidir. Zorlayıcı diplomasinin başarılı bir uygulaması için gerekli bir takım önkoşullar vardır. Öte yandan iletişimin iki düzeyi olan söylem-eylem dengesi ileödül ve cezanın iyi bir şekilde kombine edilmesi stratejinin başarısı açısından son derece önemlidir. Ayrıca stratejinin bağlam-bağımlı olması dolayısıyla uygulamada karşılaşılabilecek belli başlı sorunlar da göz önünde bulundurulmalıdır.

Suriye’nin uzun yıllar terör örgütü PKK’ya verdiği destek Türkiye’nin terörle mücadelesinin önünde büyük bir engel olmuştur. Bu desteğin sona erdirilmesi için Türkiye uzun yıllar çeşitli girişimlerde bulunulmuş ancak somut bir karşılık alınamamıştır. Türkiye’nin tavrını giderek sertleştirmesi sonucu 1998’de iki ülke arasında bir kriz meydana gelmiştir. Krizin çözümünde Türkiye zorlayıcı diplomasi stratejisine başvurmuş ve stratejinin başarısı için gerekli koşulları yaratarak başarılı bir şekilde uygulanmasını sağlamıştır. Sonuçta Türkiye ülkesel çıkarları açısından son derece önemli olan terörle mücadele konusunda güç kullanımına başvurmadan önemli bir başarı elde etmiştir. 

{google_docs}https://www.tdpkrizleri.org/images/pdfmakaleler/suriye.pdf|width:800|height:400|border:1{/google_docs}