1995-1996 Kardak Kayalıkları Krizi

 

1996 Kardak Kayalıkları Krizi Özet Tablo

Zorlayıcı Aktör

Türkiye

Hedef Aktör

Yunanistan

Olay

Figen Akat adlı Türk gemisinin Kardak Kayalıklarında karaya oturması.

GR’nin bölgeyi kendi ulusal karasuları içerisinde gördüğünü açıklamasının ardından Türkiye’nin de Kardak Kayalıklarını kendi karasuları içerisinde görmesini açıklaması.

Yunanistan’ın kayalıklardan birine asker çıkarmasının ardından Türkiye’nin askerlerin kayalıklardan ayrılması için diplomatik atak başlatması, ardından da diğer kayalığa kendi askerini çıkarması.

Amaç / Hedef

Türkiye’nin amacı Yunanistan’ın Kardak Kayalıklarına çıkarmış olduğu askerlerini geri çekmesini sağlamak ve söz konusu kayalıkların aidiyetinin kime ait olduğunu saptamak üzere gerekli teknik/hukuki ve siyasi incelemelere başlamak.

Yunanistan’ın amacı, Kardak Kayalıklarının Yunanistan’ın karasuları içinde yer aldığını Türkiye’ye kabul ettirmek.

Yöntem

Tür: Zımni ültimatom, baskıyı aşamalı arttırma.

Talep: Adadaki Yunan askeri varlığının geri çekilmesi ve Yunan bayrağının kayalıktan indirilmesi.

İvedilik: Yüksek, her iki taraf da askerî kuvvet kullanmaya hazırdır.

Talebin Tercih edilebilirliği: Türkiye’nin talebi yerine getirilmezse Yunanistan’ın açıkça Türkiye ile bir sıcak çatışma içerisine girmesi gerekecektir. Talebe direnmenin maliyeti yüksektir. Ancak yine Türkiye’nin dile getirmiş olduğu askeri varlığın geri çekilmesi önerisi Yunanistan’a “onurlu” bir geri çekilme ve çatışmayı müzakereye dönüştürme fırsatı vermektedir.

Eylem

Diplomatik kanallardan Yunanistan’a uyarılarda bulunularak tek yanlı eylemine son vermesini sağlamak.

ABD ve NATO aracılığı ile uyarılarda bulunmak ve Türkiye’nin ciddiyetini belirtmek.

Kamuoyu ve kitle iletişim araçları ile Türkiye’nin tepki göstereceğini ve kararlı olduğunu açıklamak.

Diğer kayalığa Türk askerini çıkarmak, fiili bir çatışmaya hazır olduğunu göstermek.

Zorlayıcı Diplomasi Stratejisi

TR’nin İstemi

Açık

Askerlerini ve her türlü egemenlik işaretini kayalıktan geri çek, statüko öncesi duruma dön

İsteme uyma zorunluluğu

Yüksek

Kesin bir zaman sınırı konulmamış ve tehditle istemin karşılanması için Yunanistan’a tercih açıklığı bırakılmıştır. Krizin ilk evresinde yöntem olarak zımni ültimatom; İkinci kayalığa Türk askeri timinin çıkarılmasının ardından ise, “baskıyı aşamalı arttırma” ile birlikte yürütülmeye başlanmıştır.

İstemi yerine getirmemenin bedeli

Yüksek

Fiili çatışma. Çatışmanın sınırının ne olacağı ve kimin savaştan yengi ile çıkacağı risklidir. Risk Yunanistan açısından daha fazladır çünkü savunması gereken çok sayıda ada, adacık ve kayalık vardır. Savaş durumunda bunların korunmasında zafiyete düşebilir ve büyük bir kayıp ortaya çıkar.

İstemin kabul edilmesini kolaylaştıracak öneri

Açık

Statüko öncesi döneme geri dönülerek konunun teknik, hukuki ve siyasi niteliğinin açıklığa kavuşturulması. Belirsizlik giderilinceye değin tek yanlı adım atmama garantisi.
     

Sonuç

Yunanistan askerlerini ve bayrağını geri çeker, Türk askeri varlığı da diğer kayalıktan ayrılır. Yunanistan’ın egemenlik iddiası fiili olarak engellenmiş olur. Türkiye’nin antlaşmalarla Yunanistan’a devredilmemiş ada, adacık ve kayalıklar üzerinde hak sahibi olduğu kabul ettirilmiş olur. Türk-Yunan deniz sınırlarının saptanması gereği daha açık anlaşılır.
   

1996 Kardak Kayalıkları Krizinde İstemin Başarısını Etkileyen Faktörler

Amacın açıklığı

P

  

Motivasyonun güçlülüğü

P

  

Motivasyonun asimetrisi

–

  

Zorunluluk duygusu

P

  

Güçlü liderlik

P

  

İç (ulusal) destek

P

  

Uluslararası destek

=

  

Rakibin kabul edilemez tırmanma korkusu

P

  

Krizin çözümünün kesin koşullarına ilişkin açıklık

P