Ayşe Küçük ve Fuat Aksu, "Musul Rehineler Krizinde Türkiye’nin Kriz Yönetimi". Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi 6 (2019): 13-54.

*Bu makale TÜBİTAK 1001 Projesi (Proje No.: 112K172) Desteğiyle Hazırlanmıştır.

Download the Article / PDF

Turkey’s Protracted Foreign Policy Conflicts: Cyprus and Aegean Crises*

Fuat Aksu and Süleyman Güder

Introduction

This chapter claims that the concept of a “dispute” refers to a verbal disagreement among different parties on a certain issue. Conflict, on the other hand, refers to the phase in which any of the parties of a dispute carries the verbal dispute to such a level that involves action. In other words, a phase of conflict refers to a situation where at least one of the parties defends its views with action with the aim of changing the conditions to its own advantage.

Download the Article / PDF

Assessing the Turkish Foreign Policy Crises and Crisis Management in the Republican Era^*

Fuat Aksu and Helin Sarı Ertem

Considering the currently marked rise that takes place both in the number and variety of actors the international community is made up of, a decision on an important matter is made almost at any moment by those in charge who have the authority to make decisions in the name the of state. For the sake of making the best possible decision for the country’s interests, the political decision-maker should often take multiple options and possibilities into consideration. In a democratic state, a decision made by a political decision-maker is supposed to have a political consequence. Therefore, with the decision that he/she makes, the political decision-maker shapes his/her political fate as well.

İbrahim Tekeş, "Çatışma ve Kriz Yönetiminde Siyasal Lider Davranışı: A. Menderes Örneği", Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2018.

Laçin İdil Öztığ, "Küçük Ağrı Krizi: Türkiye-İran İlişkilerinde Bir Kriz Yönetimi Örneği", Avrasya Etüdleri, 54 /2018-2, ss. 151-177.

*Bu makale TÜBİTAK 1001 Projesi (Proje No.: 112K172) Desteğiyle Hazırlanmıştır.

Eray Alım ve Fuat Aksu, "Rusya-Çin İlişkileri: Yakınlaşmanın Önündeki İmkânlar ve Sınırlılıklar", Uluslararası IX. Uludağ Uluslararası İlişkiler Kongresi -Dünya Politikasında Kriz ve Değişim- (23-24 Ekim 2017 Bursa / Türkiye), Bursa: Dora Yay., 2017,

Fuat Aksu, "Preservation of Demilitarised Status of the Aegean Islands For National Security of Turkey", Turkish Review of Balkan Studies, Annual 2002.

Fuat Aksu, "Turkish – Greek Relations: From Conflict to Détente the Last Decade", Turkish Review of Balkan Studies, Annual 2001.

Fuat Aksu,"Turkish-Greek Relations and the Cyprus Question: Quo Vadis?" UNISCI Discussion Papers, Nº 23 (May / Mayo 2010), pp. 207-223.

Fuat Aksu, "Ege ve Kıbrıs Sorunlarının Çözümünde Avrupa Birliği'nin Tutumu", Stratejik Araştırmalar Dergisi, Yıl 2, Sayı 3, Şubat 2004, ss. 103-132 .

Fuat Aksu, "Ege Sorunlarının Geleceği ve Türkiye:AB Üyelik Sürecinde Türkiye'nin Seçenekleri",  Stratejik Araştırmalar Dergisi, Yıl 3, Sayı 5, Temmuz 2005, ss.261-286.

Fuat Aksu, "Türk – Yunan Dış Politika Krizlerinde Ahdi Hukuk İhlali", Uluslararası Ege Adaları Sempozyumu, İzmir (19-20 Ekim 2017),

*Bu makale TÜBİTAK 1001 Projesi (Proje No.: 112K172) Desteğiyle Hazırlanmıştır.

Olay incelemelerinde yararlanabileceğimiz resimlere buradan erişebilirsiniz. Henüz oluşum sürecindedir.

Fuat Aksu, "Uyuşmazlık-Kriz Sarmalından Algı Değişimine Türkiye-Yunanistan İlişkileri", Mustafa Kaymakçı ve Cihan Özgün (Ed.), Rodos ve İstanköy Türklüğü, İzmir: RİOTKDD Yay., 2014, ss. 55-90.

*Bu makale TÜBİTAK 1001 Projesi (Proje No.: 112K172) Desteğiyle Hazırlanmıştır.

PROJE EKİBİMİZ

Türkiye'de Dış Politika Krizlerinde Karar verme Kriz Yönetimi Süreç Analizi Projesi

Proje ekibimiz Uluslararası İlişkiler ve Türk Dış Politikası alanlarında çalışmalarını yürüten araştırmacı ve bursiyerlerden oluşmaktadır.

Proje yürütücüsü	Doç. Dr. Fuat Aksu Yıldız Teknik Üniversitesi İİBF Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü    Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
Araştırmacı             Bursiyer	Prof. Dr. Gencer Özcan İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü  Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
	Prof. Dr. Serhat Güvenç Kadir Has Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü   Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.
	Dr. Öğr. Üyesi, Muhammed Ali Ağcan İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi  Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü
	Doç. Dr. Helin Sarı Ertem Medeniyet Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü
	Dr. Laçin İdil Öztığ  Yıldız Teknik Üniversitesi İİBF  Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü
	Dr. Öğr. Üyesi, Aydın Şıhmantepe Piri Reis Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Bölümü /
	Dr. Ümran Üçbaş  Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler ABD Doktora Öğrencisi
	Dr. Süleyman Güder
	Zehra Gürsoy  Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler ABD Doktora Öğrencisi
	Tuğçe Kafdağlı  Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler ABD Doktora Öğrencisi
	Ayşe Küçük  Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler ABD Doktora Öğrencisi

Türkiye'de dış politika krizlerinde kuvvet kullanma tehdidinden de yararlanılarak statükonun fiili ihlallerinin nasıl çözüldüğünü incelediğim Türk Dış Politikası'nda Zorlayıcı Diplomasi kitabının ardından bu kez bir bütün olarak Türkiye'de dış politika krizlerinin nasıl yönetildiğine ilişkin  bir çalışmanın gerekliliği yine derslerdeki tartışmalarımızla şekillendi.  

Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Doktora Programı'nda verilmekte olan Türk Dış Politikasında Kriz Yönetimi ve Zorlayıcı Diplomasi dersinde genç meslektaşlarımızla yapmış olduğumuz tartışmalar sırasında Türkiye'de dış politika krizleri hakkında yapılmış özgün ve derinlemesine araştırmaların eksikliği nasıl giderilebilir sorusunu sorduğumuzda bu alanın araştırmacılar için bakir bir alan olduğu gördük. Başlangıçta dış politika ve uluslararası ilişkiler disiplininin temel tartışmaları dikkate alınarak Türkiye'de dış politika krizlerinde karar alıcıların krizi analiz etme ve yönetme süreçlerinin ampirik verilerle desteklenmesinin ne denli güç olduğu bizleri düşündürse de sonunda bu çalışmanın bir proje önerisi olarak TÜBİTAK'a önerilmesi konusunda cesaretlendirildim. 

Uluslararası sistemde devletler arasındaki ilişkilerin geniş bir yelpazede seyrettiği dikkate alınırsa zaman zaman devletler arasında ortaya çıkan çatışmacı ilişkilerin tırmanarak krize hatta savaşa dönüşmesi mümkündür. Genel olarak kriz durumlarında devletlerin sistem içerisindeki temel karakteristik özelliklerini yansıtacakları davranışlarını gözlemlemek mümkündür. Çatışma riskinin bulunmadığı ve/ya düşük seviyede seyrettiği bir durumda devletler arasındaki uyuşmazlıklara ilişkin olarak karar alıcının acil, kesin ve sonuç alıcı karar vermesi için bir neden bulunmaz. Dış politika karar alıcıları zaman baskısı ve stres içirisinde bulunmadıklarından böylesi durumlarda şiddet/kuvvet kullanma seçeneklerini de içeren çözümler yerine daha diplomatik-siyasi çözümler üzerine odaklanırlar. Oysa çatışma ve kriz durumlarında, kriz ihtimalinin yükseldiği durumlarda karar alıcıların olaya ilişkin kararları stres altında ve zaman baskı ile vermeleri gerekir. Dolayısıyla krizler karar alıcıların olduğu kadar devlet bürokrasisinin yönetim fonksiyonlarını öğrenmemiz açısından öğreticidir. Diğer bir deyişle kriz durumlarındaki davranışlarına ve işleyişine bakılarak bir devletin dış politika karar verme süreci, genel özellikleri kolaylıkla analiz edilebilir.

Bu açıdan Uluslararası İlişkiler yazınında son yıllardaki değişime koşut olarak mikro-makro / dış politika-uluslararası / yerel-ülkesel-bölgesel-uluslararası ölçeklendirmelerle krizler incelenmekte ve krizlerin önlenmesine yönelik olduğu kadar krizlerin ortaya çıkışı ile birlikte yönetilebilir olmasına ilişkin akademik çalışmalar yapılmaktadır. Krizlerin daha çıkmadan önlenebilmesi, ortaya çıktıktan sonra ise krizlerin çatışma ve savaşa döneüşmeden önlenebilmesi için farklı parametrelerden hareket eden analizler, yaklaşımlar söz konusudur.

Bu bağlamda asıl üzerinde durulması gereken savunmacı niteliği ile bir kriz yönetim anlayışının nasıl kurgulanabileceği ve daha krizler yaşanmadan bunları önleyebilecek yapısal önlem ve araçların hazırlanması konusudur. Kuşkusuz bu durum ülkeden ülkeye, aktörden aktöre değişiklik gösteren bir özelliktir. Biz de bu çalışmamızda Türkiye'nin Cumhuriyet dönemi dış politikasını esas alarak 90 yıllık bir süreç içerisinde yaşamış olduğu dış politika krizlerini inceleyerek bir dış politika kriz yönetim kültürüne sahip olup olmadığını araştıracağız. Bu bağlamda Türkiye'nin kriz yönetim kültürünün iki önemli ayağının olduğu görülmektedir. Birincisi doğrudan kendisinin taraf olduğu "dış politika" krizleri diğeri ise doğrudan tarafı bulunmadığı, kendisinin dışında başlayan ve diğer uluslararaası aktörlerle birlikte müdahil bulunduğu "uluslararası" krizler.

Bu ayrım kuşkusuz kavramsal ve yöntemsel açıdan bazı varsayım ve açıklamaların yapılmasını da zorunlu kılmaktadır. Çalışmamız ilerledikçe bu konudaki görüşlerimizi paylaşmayı sürdüreceğiz....

Fuat Aksu

1991 Türkiye - Ermenistan Nahçivan Krizi

1988 - 1991 Türkiye - Irak Mülteci Krizi

1989 Bulgaristan Göç Krizi

2012 Türkiye - Suriye Krizi

2010 Mavi Marmara Gemisi Krizi

2003 Süleymaniye "Çuval Krizi"

1998 Suriye - Öcalan Krizi

1997 S-300 Füzeleri Krizi

2003 Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Krizi

1994 Ege Denizi Krizi

1992 Muavenet Gemisi Krizi

1984 Batı Trakya Krizi